Reportage vanuit de Voedselbank Krimpenerwaard: ‘Je komt hier niet voor je lol’

SCHOONHOVEN • Vrijdagmorgen is uitgiftemorgen bij Voedselbank Krimpenerwaard. De regen valt met bakken uit de hemel, maar de deur aan de Slootstraat staat uitnodigend open.

De eerste bezoekers worden binnen welkom geheten, waarbij hun naam wordt afgevinkt. Via de 'huiskamer', waar een kopje koffie/thee met wat lekkers klaarstaat, komen ze in de ruime loods, waar de vrijwilligers de kratten met de laatste versproducten vullen. Aan de uitgiftetafel verruilen de spullen van eigenaar.

Wie een kille bedoening verwacht, komt bedrogen uit. De meeste bezoekers kennen elkaar en begroeten elkaar hartelijk. Malika Lamrid, naast voorzitter vooral het gezicht van de Voedselbank: "Wij noemen de mensen die hier komen geen cliënten, maar gasten. We behandelen hen met liefde en respect."

Een van die 'gasten' kan het alleen maar beamen. "Ik voel hier warmte en krijg een luisterend oor. Het is veel meer dan wekelijks alleen een pakket ophalen. Ik ben er even tussenuit, drink een kopje koffie en praat bij met gelijkgestemden. We hebben zelfs een appgroep en delen lief en leed met elkaar. Soms kom je met een rotgevoel binnen, maar ga je vrolijk de deur uit."

Ze wil liever niet met haar naam in de krant, maar wil wel kwijt dat ze alleenstaand is en van 'van de overkant', de Alblasserwaard dus, komt. "Schoonhoven is de dichtstbijzijnde Voedselbank voor me. Toen ik me hier aanmeldde had ik alleen een fiets; de afstand was dus belangrijk voor me."

Potje janken
Ze herinnert zich haar eerste gang naar de Voedselbank, in november 2014. "Ik werd overmand door emoties en schoot vol. 'Zo ga je niet naar huis', zei Malika, 'je moet eerst even komen zitten'. Toen hebben we samen een potje zitten janken op de bank. Alles kwam eruit: een beetje schaamte, maar vooral woede en onmacht. Is dit nou Nederland, dacht ik. Heb ik hier mijn hele leven voor gewerkt? Dit kan dus iedereen overkomen, hè!"

Ze ziet er keurig uit, opgemaakt en netjes verzorgd. "Armoede hoeft niet van je af te stralen, hoor", zegt ze licht verontwaardigd. "Ik heb altijd gewerkt, als financieel administratief medewerkster, maar raakte in de problemen toen mijn contract niet verlengd werd. Een tijdelijke baan die ik vervolgens vanuit de WW accepteerde hielp me van de regen in de drup. Het verdiende salaris over een half jaar moest ik vanwege nieuwe regelgeving uitsmeren over het hele jaar. Het werd dus gehalveerd. Een onzinnige maatregel, want ik ben als het ware gestraft omdat ik werk aangenomen heb. Ik had wat dat betreft beter in de WW kunnen blijven, maar dat is niet mijn instelling."

Inmiddels solliciteert ze zich 'rot', maar het perspectief is somber. "Ik ben inmiddels 51 jaar, heb enorm veel ervaring op financieel administratief gebied, maar heb niet alle papieren. Ik moet concurreren met jonge mensen, die de werkgever minder kosten." Toch houdt ze de moed erin. "Ik heb dagen dat ik het niet meer zie zitten, maar over het algemeen blijf ik positief. Ik ben niet de enige die in deze situatie zit en ben ervan overtuigd dat ik weer aan het werk kom."

Ondertussen moet ze zien rond te komen van haar werkloosheidsuitkering van 1.000 euro netto per maand. "Daarmee kan ik mijn vaste lasten betalen en blijft er nog iets over voor kleine boodschappen. Dankzij de Voedselbank kom ik de maand door, maar dan moet er niks tegenzitten." Wel heeft ze wat spaargeld achter de hand en ook familie en vrienden schieten soms te hulp. "Dan ligt er opeens wat geld op het aanrecht of wordt mijn abonnement van de nordic walking-club betaald. Reuze lief."

Peter de Jong uit Schoonhoven is sinds acht maanden als vrijwilliger bij de Voedselbank actief. Hij ziet de grote variatie aan oorzaken, waardoor mensen een beroep op de voorziening moeten doen. "Er liggen zoveel redenen aan ten grondslag: financiële of psychische problemen. Een scheiding, faillissement, verhuizing of werkloosheid. Vaak is de Voedselbank er alleen ter overbrugging van een moeilijke periode. Bijvoorbeeld als je enkele maanden moet wachten voordat je een ww-uitkering krijgt, maar ondertussen niet genoeg geld achter de hand hebt."

Dikke knuffel
Inmiddels is 'Mar' (50) uit Krimpen a/d Lek aangeschoven. Alsof de goede sfeer binnen de Voedselbank kracht bij gezet moet worden, worden alle bekenden begroet met een dikke knuffel.

Mar, een op het eerste gezicht vrolijke tante, draagt een broek van de Gamma, haar werkgever. Ja, ze heeft werk, maar moet toch een beroep op de Voedselbank doen. "Mijn salaris -ik heb een contract voor vijftien uur in de week- heb ik vooral nodig om mijn vaste lasten van te betalen. Ik verdien net iets meer dan de bijstand. Ik ben dankbaar voor de steun die ik hier krijg, anders zou ik het niet redden. Om iets terug te doen spring ik bij als vrijwilliger, net als veel andere mensen die van de Voedselbank gebruikmaken. Ik wil niet alleen mijn hand ophouden."

Een scheiding bracht haar in deze situatie. "Toen mijn man nog kostwinner was, was er niets aan de hand. Alimentatie wil ik niet aannemen. Dat is een principieel iets."

De contacten bij de uitgifte van haar 'pakket' op vrijdagmorgen zijn haar goud waard. Mar: "Niet voor niets heb ik bij mijn werkgever bedongen, dat ik op vrijdagmorgen niet ingeroosterd word. Dan kan ik naar de Voedselbank." Ze heeft haar beeld van de Voedselbank bijgesteld. "Ik dacht dat hier alleen mensen kwamen die het er zelf naar gemaakt hadden of bijvoorbeeld aan de drugs of alcohol zaten. Door eigen ervaring weet ik beter. Steeds meer mensen zakken door de armoedegrens. Pech, ziekte of andere oorzaken kunnen je net een duwtje in de verkeerde richting geven."

Ze hoopt vooral dat haar oude autootje blijft rijden. "Openbaar vervoer is op het platteland geen optie. Dat kost me te veel tijd en geld. Mijn auto rijdt goedkoper, maar dan moet er natuurlijk niks stuk gaan." Ook zij moest de eerste keer 'een potje janken' toen ze zich bij de Voedselbank meldde. "Maar ik werd fantastisch opgevangen door Malika. Ze verdient een lintje." Vakantie zit er niet in voor de montere Krimpense. "Maar dat geeft niet, hoor. Ik heb een grote achtertuin en geniet van de kleine dingen. Niemand hoeft medelijden met me te hebben. Inmiddels heb ik een vriend en verhuis ik in de toekomst misschien naar de Achterhoek. Bijkomstig voordeel is dat het leven daar wat goedkoper is."

Bedrijf
De Voedselbank anno 2016 is een heus bedrijf. "We maken onderdeel uit van het landelijke netwerk van Stichting Voedselbanken Nederland, maar staan op eigen benen", zegt Malika. "We moeten dus onze eigen broek ophouden. Dat gaat soms met vallen en opstaan. Subsidie krijgen we -nog- niet, maar daar zijn we mee bezig. We moeten het hebben van sponsoring: van de statiegeldbonnen in de supermarkt tot grote donaties van geld of producten."

Drie mensen uit Somalië melden zich bij Malika. "Ik kom zo bij u", zegt ze tegen de nieuwkomers, van wie de vrouw in een kleurrijke jurk is gehuld. Tegen mij: "Mensen krijgen als ze zich hier melden de eerste drie weken direct hulp. Ondertussen moeten ze hun gegevens invullen en worden ze gescreend. Bij groen licht wordt de hulpverlening voortgezet."

Een andere bezoekster van de Voedselbank kwam volgens eigen zeggen door haar vorige vriend in de schuldsanering terecht. "Ik heb twee kinderen en moet zien rond te komen van 60 euro in de week. Zonder de Voedselbank zou ik dat niet redden", zegt de van de oorsprong Angolese. Daarbij strijdt ze ook nog eens tegen de woningcorporatie, omdat haar huis in Bergambacht, dat op de nominatie staat om gesloopt te worden,  'ziekmakend' is. "Ik heb voorheen nooit ergens last van gehad, maar tob nu al enige tijd met mijn gezondheid. Ik blijk verschillende allergieën te hebben, waaronder voor huismijt en stof. Ik hoop dat ik een andere woning krijg, want deze stress kan ik er niet bij hebben."

Piet Slappendel uit Gouderak stopt meerdere boodschappentassen vol. Niet voor zichzelf, maar voor vier mensen/gezinnen uit Gouderak en Haastrecht. Slappendel maakt deel uit van een groepje vrijwilligers, die namens de hervormde kerk de pakketten van de Voedselbank bij de mensen thuis brengen. "Zij hebben zelf geen vervoer, dus doen wij het voor ze", motiveert hij. Zoals hij zijn er meer: bijna honderd mensen in de Krimpenerwaard krijgen de pakketten thuisbezorgd. "Het is schrijnend dat een voorziening als de Voedselbank nodig is", zegt de 'koerier'. "Het is mooi werk om te doen. De mensen zijn zo dankbaar. Het leert je ook relativeren. Ik ben blij en dankbaar dat ik mijn eigen boodschappen zelf kan betalen."

Artrose
Peter en Ida wonen sinds vorig jaar juli in Vlist. Daarvoor runde Peter jarenlang in Gouda een koeriersbedrijf. Artrose in zijn knie, inmiddels heeft hij vijf operaties achter de rug, betekende het einde van zijn bedrijf. Peter wacht op een kunstknie, maar dan moet eerst wel de schuldsanering geregeld zijn. Door oplopende zorg- en huurkosten hebben Peter en Ida een negatief saldo van 40.000 euro opgebouwd. Meerdere keren stond al een deurwaarder op de stoep. "Op 1 juli dreigden ze zelfs ons huis leeg te halen", stelt Ida, van wie de zorgen van haar gezicht zijn af te lezen. "Dat kon gelukkig worden afgewend."

Peter krijgt een WIA-uitkering -voor mensen die na twee jaar ziekte niet of minder kunnen werken- van 830 euro per maand, maar hoopt op een aanvulling daarvan. Hij is volledig afgekeurd. Ida werkte bij Promen. "Ik werd ingezet als schoonmaakster, terwijl ik dat vanwege mijn copd -chronische longziekte- niet aan kan. Ik kreeg een longontsteking, belandde in de ziektewet en in oktober 2015 werd mijn contract niet verlengd." Ze kwam na enkele maanden een werkloosheidsuitkering te hebben gekregen in de ziektewet terecht en krijgt nu 110 euro per week.

Het echtpaar is bezig om met de schuldeisers tot een overeenkomst te komen, zodat ze de schuldsanering in kunnen gaan. Door allerlei 'geharrewar' -aldus Peter-, heeft dat proces flinke vertraging opgelopen, maar het begin van een nieuwe periode is nu in zicht. "Eenmaal in de schuldsanering zullen het tropenjaren worden, maar dan kunnen we in ieder geval weer vooruit kijken", zegt Peter. "Ik was als ondernemer gewend om mijn eigen boontjes te doppen, maar ben nu afhankelijk van anderen. Dat is frustrerend en enorm stressvol."

Mensen die in dezelfde situatie dreigen te belanden raadt hij aan om op tijd hulp te zoeken. "Zelf krijgen we veel steun van de Stichting Welzijn en Ondersteuning Bergambacht/Vlist. Zij bieden ons handvatten en hebben weer andere ingangen bij instanties en dergelijke. Mijn boodschap is: probeer vooral niet zelf het wiel uit te vinden."

Ook de stap naar de Voedselbank was een 'dingetje'. "Dat hebben we zolang mogelijk uitgesteld. Achteraf denk ik: waarom? Zo'n voorziening is er niet voor niets. Je komt hier niet voor je lol."

Het Kontakt probeert armoede in de Krimpener- en Lopikerwaard een 'gezicht' te geven door het begrip vanuit verschillende aspecten te belichten. Wat is armoede en wat doet het met je? Dit is deel 1: reportage vanuit de Voedselbank Krimpenerwaard. Voor reacties en suggesties: r.vanderhek@hetkontakt.nl