Struikelstenen voor Woudrichemse familie Benjamins

WOUDRICHEM • Stadsgids Jos Korthout noemt het een vergeten drama: het wegvoeren van zeven Joodse Woudrichemmers in 1942. Ze kwamen nooit terug: vermoord in Auschwitz.

Als stadsgids staat Korthout regelmatig stil bij de twee woningen in de Kerkstraat waar de familie Benjamins en huishoudster Rosina Herzberger woonden.

"Ik vind dat hun verhaal in ons geheugen moet blijven. En ik was getroffen door het werk van kunstenaar Günther Demnig. Hij ontwierp de Stolpersteine, die hij overal in Europa legt voor Holocaust-slachtoffers. Op de steentjes staan naam, geboortedatum en de datum waarop zij vermoord zijn. Zo noemt hij dat bewust: niet hun sterfdatum, maar de datum waarop zij vermoord zijn. Demnig vind het heel belangrijk om de slachtoffers van deze massamoord per persoon te benoemen. Het wrange is dat dat werk nooit klaar komt: er zijn immers zes miljoen Joden omgebracht."

Korthout wilde de zeven Woudrichemmers graag herdenken en hen rehabiliteren en zo ontstond het idee om ook voor hen zogenaamde struikelstenen te laten leggen. "Er moesten zeven stenen komen. In mijn zoektocht om te bekijken hoe dat te realiseren valt, ben ik erg geholpen door mevrouw Van As. Zij heeft in Werkendam voor de komst van struikelstenen gezorgd."

Breed draagvlak
Toen Korthout, gesteund door het Stadsgidsengilde, eenmaal had besloten dat deze stenen er moesten komen, wilde hij er ook een zo breed mogelijk draagvlak voor.

"Het antisemitisme is zo wijd verbreid, heeft zoveel invloed. Toen de nazi's besloten dat de Joden Untermenschen waren, een plaag, en dat zij uitgeroeid moesten worden, is die opdracht massaal uitgevoerd. En in de bezette gebieden betekende dat dat de uitvoering van deze maatregelen gebeurde door de eigen mensen. De Nederlandse politie heeft Joden uit hun huizen gehaald, Nederlandse burgemeesters zorgden dat de maatregelen uitgevoerd konden worden. Een enorme dwaling, waarvan ik vind dat die niet vergeten mag worden en die zeker niet herhaald mag worden."

Voor Korthout is het daarom van belang dat wanneer de Stolpersteine gelegd worden, gemeentebestuur en politie in vol ornaat aanwezig zijn. "Als een soort rehabilitatie. Om te laten zien dat zij er getuigen van zijn, maar ook om te laten zien dat dit niet had mogen gebeuren en ook nooit meer mag gebeuren."

Zondag
Inmiddels zijn de Woudrichemse struikelstenen klaar. Zondag 5 februari worden deze gelegd door Günther Demnig. Vier voor Kerkstraat 18, voor Abraham Benjamins, zijn vrouw Berendina Benjamins-Blok, hun zoon Jozef Abraham A. en huishoudster Rosina Herzberger. Drie voor Kerkstraat 74 voor Hartog Benjamins, zijn vrouw Johanna Benjamins-van Straaten en hun zoon Jozef Abraham H.

Het programma gaat om 14.00 uur van start bij de Gevangenpoort. "Ik hoop dat er veel mensen getuige willen zijn van het leggen van deze stenen. Vooral om uit te drukken: zij waren een van ons, ze woonden hier en ze zijn zomaar weggerukt."